Eet en leef je uit

“春生夏长, 秋收冬藏”

“De lente is voor zaaien, de zomer voor groeien, de herfst voor oogsten en de winter voor opslaan”

Sinds een aantal jaar verdiep ik me meer in wat ik eet. Waar ik voorheen alles at wat los en vast zit zonder bewust te zijn van de effecten op m’n lichaam, zo probeer ik nu meer in contact te staan met m’n lichaam. Om als het ware te ‘voelen’ wat voedingsstoffen met me doen. Aangrijpende voedingsdocumentaires en biologische voedingstrends laten zien dat dit onderwerp gelukkig niet alleen bij mij speelt. Of mijn zoektocht nou begon bij de Chinezen of niet, ze stelden me altijd vragen zoals: ‘Heb je al gegeten’? ‘Honger’? ’Wat vind je het lekkerst’? En daarop: ‘Waarom dan’? ‘Kom je vanavond bij mij eten’? voordat ze me al het één en ander in de handen hadden gedrukt. Wat me ook opvalt, is hoe lang ze over eten kunnen praten. Elk gerecht en elk ingrediënt heeft een eigen verhaal en andere effecten op je lichaam. Toen ik in China niet ongesteld werd, wist een Chinese dat bij mij te achterhalen. Dat vind ik echt grappig, want ik hing dat absoluut niet aan de klok en zo belangrijk vond ik het niet. Vervolgens kwam ze met een (werkende!) oplossing: Voeten in een warm badje, knieën masseren en basterdsuiker opgelost in warm water drinken. Het pak basterdsuiker had ze zelf voor me gekocht. Na mijn sceptische reactie stond ik ervan te kijken hoe ik niet lang daarna gewoon ongesteld word. In deze blog ga ik wat uitleggen over de Chinese voedingsleer en deel ik een gerechtje ter inspiratie. Voor mij is het een héle leuke en interessante zoektocht en ik kom stap voor stap meer te weten, ook over hoe mijn eigen lichaam in elkaar zit. Het schrijven van deze blog helpt daar weer bij. Hopelijk hebben jullie er wat aan. Let me know!

Eten volgens de Chinese voedingsleer draait om balans. Dat is wat mij er zo in aanspreekt. Het is heel gewoon, natuurlijk, logisch, praktisch en lekker. Daarom houden ze het er ook al zo lang (lees: minstens 3000 jaar!) mee vol. De meeste levenskracht zit in verse, duurzaam verbouwde, lokale, gevarieerde, zo min mogelijk bewerkt en seizoensvoedsel. Door tijdens de koude (Yin) maanden warm (Yang) voedsel te eten die je organen in beweging brengen en andersom tijdens de warme (Yang) maanden koud (Yin) voedsel te eten die je organen tot rust brengen en verkoelen, blijft je lichaam in balans.

Lente: 

“春日宜省酸，增甘，以养脾气”

“Versterk de milt: doe in de lente zuinig aan met milt verzwakkende voeding en eet meer milt versterkende voeding.”

De term ‘milt’ omvat verschillende systemen zoals het spijsverteringsstelsel, het zenuwstelsel en een reeks orgaanfuncties. Volgens de Chinese leer functioneert de milt goed als iemand een goede eetlust, sterke spijsvertering en bruisende energie heeft. In de lente is er veel energie aanwezig in de lever waardoor de milt kan verzwakken. Het is daarom goed om extra op de milt te letten in de lente door bijvoorbeeld licht voedsel te eten. Probeer vet, koud en irriterend voedsel zoveel mogelijk te vermijden. Het is aan te raden weinig zout en meer vitaminen te eten. Verse groenten zoals kool, raapzaad, paprika en tomaten, en fruit zoals citrus en citroen zijn rijk aan vitamine C. Wortelen, prei en andere geelgroene groenten, rijk aan vitamine A, beschermen en verbeteren de luchtwegen en de ademhalingsorganen. Voedingsmiddelen die rijk zijn aan vitamine E zijn belangrijk voor een goede weerstand. Denk aan sesam, cyaankool, bloemkool, enzovoort.

Zomer:

“少吃一口，活到九十九”

“Eet wat minder, leef langer”

Over het algemeen daalt de eetlust in de zomer en is het spijsverteringsstelsel minder sterk. De eetlust voor vet vlees en ander vettig eten kan afnemen. Door ervoor te zorgen dat wát je eet zoveel mogelijk trek opwekt, krijgt je lichaam alle voedingsstoffen binnen die het nodig heeft. Let hierbij bijvoorbeeld eens op de kleur, geur en smaak van eten. Wekt het trek op? In de zomer kun je kiezen voor lekker licht eten zoals koude salades, gezouten eieren, sojaproducten, sesampasta, mungbonen, meloen, komkommer, luffa, groene groenten, tomaten en bloemkool. Het advies luidt: eet je niet té vol. Dat is niet goed voor het spijsverteringsstelsel. Als je je voor ongeveer 70 procent vol eet, blijf je een goede eetlust houden. Eet fruit en bitter voedsel om vocht te verdrijven en trek op te wekken. Zure voeding is een goed idee in de zomer. Zo werkt een tomaat bijvoorbeeld verkoelend, ontgiftend en bloeddrukverlagend. 

Herfst:

“秋宜温”

“De herfst is voor verwarmend voedsel”

De herfst is een seizoen met een rijke verscheidenheid aan voedsel. Er is geen gebrek aan allerlei soorten fruit, bonen, vlees, eieren, etc. Eet en drink vooral lekker veel. De lucht in de herfst is droger. Daarom heeft je lichaam meer water nodig. Kies voor voedsel met water en wees wat zuiniger met pittige producten zoals peper, ui en gember. Aangeraden wordt om tijdens de herfst voor lever reinigend voedsel te kiezen. Voorbeelden van geschikt voedsel in de herfst zijn zuivel, radijs, courgette, aubergine, groene bladgroenten, appels, bananen, alfalfa, peer, etc. 

Winter:

”冬季进补“

“Zuiver (detox/ontgift) je lichaam in de winter”

Omdat de temperaturen in de winter koud zijn kun je kiezen voor lekker verwarmend voedsel tijdens de winter zoals stoofvlees en gebakken vis. Verdrijf kou uit je lichaam door verwarmende voeding zoals peper, ui, gember, knoflook etc. te gebruiken. Eet daarnaast veel vitaminen. Door wortels, spinazie, champignons, knoflook, fruit, etc. te eten zorg je dat je weerstand goed blijft. Gebruik kookmethodes zoals braden, sudderen, stoven en koken. Winterse maaltijden vol smaak en kleur zijn voedend en wekken eetlust op. Zorg in de winter extra goed voor de nieren.

In China zijn ze erg te spreken over peulvruchten omdat ze de milt en maag versterken. Daarom deel ik hier een heerlijke linzencurry. Lekker in combinatie met yoghurt of crème fraiche, verse koriander en naanbrood. De linzen kun je vervangen door kikkererwten of pompoen. 

Linzencurry voor 4 personen:

Ingrediënten:

• 2 uien
• 3 tenen knoflook
• 3 cm gember
• 1 rode Peper
• 2 tl komijn
• 1 rode paprika
• 2 el Surinaamse masala kruiden (of een mengsel van koriander, kurkuma, mosterdzaad en zwarte peper)
• 8 rode trostomaten
• 400 ml kokosmelk
• 250 gram gedroogde rode linzen
• Flinke snuf zout en peper
• Sap van 1/2 citroen

Bereiding:

1. Snijd de uien in dunne ringen en bak in een flink scheut olie naar keuze 5 minuten op middelhoog vuur. (ik gebruik rijstolie, olijfolie of kokosolie)
2. Ondertussen snijd je de knoflook, gember en rode peper fijn. Doe alle drie ingrediënten in de pan en bak 2 minuten mee. 
3. Voeg de komijn en masala kruiden toe, roer even door en zet het vuur dan wat lager.
4. Snijd de rode paprika in kleine stukjes en voeg toe. Zet het vuur weer wat hoger.
5. Snijd de trostomaten in kleine stukjes en voeg toe. Laat het vocht lekker vrijkomen.
6. Spoel de linzen af, bereid ze volgens de aanwijzingen op de verpakking en voeg ze toe.
7. Giet de kokosmelk erbij.
8. Laat minimaal 15 minuten zachtjes sudderen en pers vervolgens de halve citroen erover uit.

Geniet en eet lekker langzaam!